Khi có cảm giác khó thở thì hầu hết mọi người đều gặp trường hợp như có vật nặng đè lên ngực và gặp khó khăn khi hít thở. Thường khi gặp phải trường hợp này, rất nhiều người hay chủ quan và coi đó chỉ là một triệu chứng bình thường. Nhưng không ai biết rằng nếu bệnh không được chữa trị sớm thì hậu quả để lại sẽ rất nguy hiểm. Vậy làm sao để có thể nhận biết sớm dấu hiệu của khó thở để kịp thời chữa trị. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin và giải đáp các thắc mắc đó.
Như thế nào được coi là khó thở?
Khó thở là tình trạng xảy ra ở đường hô hấp, cảm giác không thể hít đủ không khí để đi vào phổi và luôn cảm thấy hụt hơi. Theo như các chuyên gia cho biết thì khó thở còn được gọi là hiện tượng đói không khí. Thường thì khi mắc phải nó sẽ khiến người bệnh thở khó khăn, thiếu oxy máu, tức ngực, thở đứt quãng và luôn trong tình trạng mệt mỏi.
Đối với người trưởng thành thì nhịp thở sẽ rơi vào khoảng 20 lần/ phút nên là khi xảy ra trường hợp nhịp thở tăng đột ngột hay tụt xuống quá thấp thì cũng sẽ gây nên tình trạng khó thở. Tuy nhiên, hiện tượng này sẽ diễn ra đột ngột và biến mất nhanh chóng hoặc là nó có thể kéo dài từ ngày này qua ngày khác. Nên nếu gặp phải tình trạng này nên cần đến thăm khám bác sĩ chuyên môn để được chữa trị chính xác.
Triệu chứng khi khó thở
Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp khi bị khó thở:
- Ho
- Hụt hơi
- Thở nhanh, thở gấp hay thở nông
- Thở khò khè
- Tim đập nhanh
- Tức ngực
- Luôn cảm thấy ngột ngạt hay ngạt thở
- Thiếu không khi để thở và nghẹt thở
- Không thể hít thở sâu
- Tần số thở tăng cao so với bình thường
- Khi không nhận đủ oxy vào phổi thì bị choáng váng, mệt mỏi
Ở một người bình thường và có sức khỏe tốt thì nhịp độ hít vào và thở ra sẽ là 20 lần/phút trong khoảng 30.000 lần/ngày. Chính vì vậy, nếu trong trường hợp vận động mạnh hay bị cảm lạnh thì lúc này nhịp thở có lúc sẽ chậm và nhanh thất thường nên sẽ khó nhận ra cảm giác hụt hơi. Nên nếu gặp những triệu chứng trên thì không nên quá chủ quan mà hãy đi khám để được chữa trị đúng cách.
Phân loại cấp độ khó thở
Thường thì khó thở sẽ được chia ra làm 2 loại đó là khó thở cấp tính và khó thở mãn tính:
Khi bị khó thở cấp tính thì thường tình trạng của này xuất hiện rất nhanh chỉ vài phút hay vài giờ và nó có thể kèm theo một số triệu chứng khác như sốt, phát ban.
Còn ở khó thở mãn tính thì khi bị phải thường sẽ cảm thấy khó thở trong các hoạt động công việc hàng ngày, chỉ cần khi đứng lên và đi bộ từ phòng này sang phòng khác là đã thấy khó thở liền.
Tình trạng khó thở có thể trở nên tốt hơn hay tồi tệ hơn là do thể trạng và các tư thế cơ thể của mỗi người. Điển hình như những người mà tiền sử bệnh liên quan đến tim và phổi thì rất dễ bị. Vì thế, để tình trạng khó thở được phát hiện sớm và chữa trị kịp thời thì khi gặp phải những triệu chứng đó nên đến gặp bác sĩ chuyên môn để được chuẩn đoán chính xác.
Nguyên nhân gây nên khó thở
Đa số phần lớn nguyên nhân gây nên khó thở là do người bị đang ở tình trạng có các bệnh liên quan và ảnh hưởng đến tim và phổi. Bởi vì, cả tim và phổi đã giúp vận chuyển O2 đi khắp cơ thể kèm theo đó nó còn giúp loại bỏ CO2. Nên khi mắc những căn bệnh có liên quan đến sự hoạt động của tim và phổi thì sẽ đều ảnh hưởng đến đường hô hấp của cơ thể.
Dưới đây là một số bệnh lý gây nên tình trạng khó thở
Bệnh lý về tim
- Rối loạn nhịp tim
- Bệnh lý suy tim
- Viêm cơ tim
- Giãn cơ tim
- Rối loạn nhịp tim
- Bệnh mạch vành
- Viêm màng ngoài tim
- Hở van tim
- Nhồi máu cơ tim
- Suy tim mạn
Bệnh lý liên quan đến phổi
- Viêm màng phổi
- Hen suyễn
- Tăng huyết áp động mạch phổi
- Ung thư phổi
- Chấn thương phổ
- Lao phổi,
- Phù phổi,
- Viêm thanh khí phế quản cấp,
- Sarcoidosis(cụm tế bào viêm trong phổi),
- Phổi tắc nghẽn mãn tính.
- Bị Covid-19 và hậu Covid,…
Ngoài những nguyên nhân do bệnh lý về tim, phổi thì còn một số nguyên nhân khác là:
- Do bị thiếu máu: Đây là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng khó thở. Bởi vì, do nồng độ hemoglobin bị tụt xuống dưới mức cho phép là 8-10g/dl nên là là sẽ có gây nên những triệu chứng như choáng váng, mệt mỏi, da nhợt nhạt,…
- Bị trào ngược dạ dày, thực quản.
- Bị hoảng sợ và cảm thấy lo lắng
- Phản ứng sốc phản vệ (loại phản ứng dị ứng cũng nghiêm trọng)
- Bị bệnh lý tuyến giáp: cường giáp và suy giáp là nguyên nhân gây khó thở.
- Vô tình bị dị vật hít vào phổi.
- Yếu tố béo phì, thừa cân và hút thuốc lá thường xuyên, hít phải không khi ô nhiễm,… cũng là nguyên nhân gây nên tình trạng khó thở.
Khi khó thở nên làm gì?
Bạn có thể vô tình bất ngờ rơi vào tình trạng khó thở một cách đột ngột mặc dù đó không phải là trường hợp nguy cấp thì để có thể thực hiện những phương pháp thở và thư giãn làm giảm cơn khó thở này ở nhà hoặc ở ngoài đường như sau đây:
Phương pháp hít thở sâu
Các hít thở sâu bằng bụng có khả năng kiểm soát được việc bạn bị khó thở nên bạn có thể thực hiện những động tác sau:
- Đầu tiên, bạn nằm xuống duỗi thẳng toàn thân và sau đó đặt 2 tay lên bụng.
- Hít thở sâu bằng đường mũi kết hợp căng bụng lên để cho không khí dễ dàng đi vào phổi.
- Hãy giữ hơi thở trong vài giây.
- Và sau đó, từ từ thở ra bằng đường miệng để làm rỗng phổi.
- Giữ hơi thở kéo dài trong vài giây.
Phương pháp thở mím môi
Bài tập thở mím môi sẽ làm giảm tần suất lần thở bạn và giúp bạn đỡ khó thở hơn. Đối với triệu chứng khó thở do lo lắng thì phương pháp này sẽ rất hiệu quả nên bạn cần thực hiện theo những động tác dưới đây:
- Bước đầu bạn cần ngồi thẳng lưng vuông góc 90 độ trên ghế và thả lỏng 2 vai.
- Tiếp đến bạn giữ cho 2 môi mím vào nhau chỉ để hở một khoảng nhỏ giữa 2 môi.
- Hít thở bằng đường mũi trong vài giây.
- Và sau đó thở ra chậm rãi trong lúc mím môi.
- Cuối cùng, bạn cứ lặp lại kiểu thở này trong vài lần.
Đối với phương pháp này bạn có thể thực hiện ở bất cứ nơi nào và luôn tập mỗi ngày để giúp cải thiện tình trạng này.
Thực hiện tư thế khiến bạn thoải mái
Để thực hiện phương pháp này thì bạn cần lựa chọn cho bản thân một tư thế ngồi hoặc nằm mà bạn thấy thoải mái và thư giãn nhất để lấy lại hơi thở. Biện pháp này khá là hiệu quả đối với triệu chứng khó thở do cố gắng làm gì đó quá mức hay do lo lắng quá mức. Nên bạn cần thực hiện những tư thế dưới đây để làm giảm áp lực lên đường hô hấp và để cải thiện nhịp thở:
- Đầu tiên bạn nên ngồi chồm về phía trước và để an toàn bạn nên dùng bàn để đỡ đầu.
- Kế tiếp là dựa vào áp sát người vào tường
- Sau đó nằm xuống, khi nằm bạn nên để đầu vào đầu gối được kê thêm gối để cao hơn.
Phương pháp xông hơi
Để cho đường hô hấp thở dễ dàng và luôn thông thoáng thì xông hơi là một phương pháp rất thích hợp. Bởi do khi xông nó sẽ có hơi ẩm và sức nóng từ nước nóng giúp đờm loãng ra và khi ho bạn sẽ dễ dàng đưa nó ra khỏi họng. Lúc này triệu chứng khó thở của bạn được cải thiện đáng kể. Dưới đây là cách xông hơi hiệu quả:
- Chuẩn bị một bình nước đã đun sôi và đổ vào chậu.
- Cho vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc tinh dầu tràm vào chậu.
- Sau đó đưa mặt ra trước chậu và trùm khăn che kín đầu.
- Hít thở đều, sâu
Lưu ý: nếu nước vừa mới sôi thì nên để nguội bớt rồi hẳn xông để tránh tình trạng làm bỏng da mặt.
Ngoài thực hiện những động tác như trên thì bạn có thể pha một ly trà gừng để uống. Bởi vì trà gừng có khả năng giúp bạn giảm sức ép ở khoang mũi và tạo cho bạn cảm giác thông thoáng dễ thở nhanh hơn.
Mọi người có thể thực hiện bài tập này vài lần mỗi ngày hoặc khi lên cơn khó thở. Bài tập này đạt hiệu quả tốt nhất khi bạn thở chậm rãi và sâu hơn là hít thở một cách chóng vánh. Nhưng nếu bạn đang mắc phải những bệnh liên quan đến phổi như viêm phế quản co thắt mãn tính hay hen suyễn và phổi tắc nghẽn mãn tính thì bạn nên lưu ý luôn mang theo thuốc giãn phế quản theo bên mình để khi có xảy ra tình trạng khó thở, tức ngực thì nó sẽ giúp giảm nhanh cơn hen cấp tính. Vì các cơn hen cấp tính sẽ tái phát mọi lúc nên bạn chủ động dự phòng để có thể ngăn ngừa lại nó.
Các đối tượng dễ mắc khó thở
Ngoài những người mắc các bệnh lý liên quan đến tim và phổi thì có một số đối tượng dưới đây có nguy cơ dễ mắc khó thở như:
- Trẻ sơ sinh
Hầu hết các bệnh lý mà có liên quan đến đường hô hấp gây những trạng thái khó thở cấp tính tương đồi phổ biến ở khoa cấp cứu nhi. Ngoài những yếu tố do bệnh lý thì có những yếu tố như dị tật đường thở, hít phải dị tật và viêm nắp thanh quản cũng đều là nguyên nhân phổ biến xảy ra ở trẻ sơ sinh.
- Phụ nữ đang mang thai
Những phụ nữ mang thai đều gặp phải triệu chứng khó thở nhẹ và cũng có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là do sự gia tăng hormone progesterone( đây là một loại hormone chỉ tiết ra trong thai kỳ). Khi mang thai thì tim phải phải hoạt động nhiều hơn khiến cho bà bầu sẽ cảm thấy khó thở, mệt mỏi và vào cuối thai kỳ thể tích phổi sẽ giảm đi rất nhiều.
- Những người mắc bệnh lý mạn tính
Một số người khi đang mắc phải những bệnh lý như ung thư, bệnh về gan, thận, đái tháo đường,… thì cũng có nguy cơ mắc tình trạng khó thở rất cao.
Biến chứng của khó thở
Tình trạng thiếu oxy trầm trọng hay oxy trong máu giảm quá mức chính là kết quả của việc bị khó thở. Chính vì thế, khi mắc phải tình trạng này bạn không nên quá chủ quan và coi thường nó, bởi nếu không được điều trị kịp thời thì lúc này não sẽ không được cung cấp đủ lượng oxy để hoạt động. Và nếu nó xảy ra trong một thời gian dài thì sẽ dẫn đến hiện tượng suy giảm nhận thức tạm thời hay có thể là vĩnh viễn. Kèm theo đó thì nó cũng sẽ xuất hiện nhiều biến chứng rất nguy hiểm đến tính mạng như đột quỵ, não bị tổn thương, hoại tử não,..
Phương pháp điều trị khó thở
Tình trạng khó thở nếu muốn được điều trị dứt điểm thì cần phải điều chỉnh thói quen sinh hoạt và lối sống trước sau đó mới tiến hành các biện pháp y khoa.
- Lên kế hoạch ăn uống khoa học và hợp lý
Nguyên nhân khiến bạn khó thở đều do việc ăn uống không khoa học dẫn đến bị thừa cân và béo phì. Chính vì vậy, bạn nên tạo ra cho bản thân một chế độ ăn uống lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất và thường xuyên vận động tập thể dục để cơ thể không bị tình trạng thừa cân. Nếu bạn đang có mắc các bệnh lý khác thì nên cần tham khảo ý kiến của các bác sĩ có chuyên môn để được hỗ trợ và tư vấn phù hợp.
- Cải thiện chức năng cho tim
Khi tình trạng khó thở có liên quan đến tim mạch hay các bệnh liên quan tim mạch thì lúc này tim của bạn đang ở tình trạng báo động, do là lượng máu mang oxy không cung cấp đủ cho các bộ phận trong cơ thể. Lúc này, việc cải thiện chức năng cho tim rất quan trọng vì nó có thể giúp bạn kiểm soát chứng suy tim và các bệnh lý về tim mạch khác. Một số trường hợp bị suy tim giai đoạn nguy cấp thì bác sĩ chuyên môn sẽ cho bạn sử dụng máy bơm nhân tạo để bơm máu cho tim.
- Cải thiện chức năng cho phổi
Nếu bạn bị khó thở là do bị phổi tắc nghẽn mãn tính và các bệnh liên quan về phổi khác thì việc chăm sóc và chữa trị sẽ do các bác sĩ chuyên môn đảm nhiệm. Để cải thiện khả năng thở thì bạn sẽ phải thở oxy và tiến hành phục hồi chức năng cho phổi. Các chuyên gia có chuyên môn về chuyên khoa phổi sẽ hướng dẫn cho bạn cách để tập thể dục cho phổi và kỹ thuật thở điều độ để cho phổi hoạt động hiệu quả.
Cách để phòng tránh bệnh khó thở
Để bản thân hạn chế khả năng mắc phải tình trạng khó thở thì cần nên lưu ý những điều dưới đây:
- Nên tránh tiếp xúc với những hóa chất độc hại và luôn đeo khẩu trang để không hít phải không khí bụi.
- Ngưng ngay việc hút thuốc lá.
- Không vận động quá sức và làm quá mức của bản thân.
- Hạn chế ăn mặn và ăn ít tinh bột hay đồ có chất béo, dầu mỡ để không bị tăng cân.
- Béo phì cũng là nguyên nhân gây ra vấn đề về hô hấp. Nên nếu đang béo phì thì hãy tập thể dục thể thao để cải thiện thể chất và giảm cân.
- Khi tập thể dục nên tránh tập quá lâu và tập ở nơi quá nóng.
Khi phát hiện có triệu chứng của khó thở thì nên đến gặp các bác sĩ chuyên môn để được chuẩn đoán và chữa trị kịp thời. Vì nếu tình trạng này không được phát hiện sớm thì lâu ngày bệnh sẽ có chiều hướng đi xuống nghiêm trọng. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó thở nên là cách tốt nhất vẫn nên đi khám để hạn chế khả năng bị khó thở an toàn và nhanh chóng.
