Bạn có biết rằng bé bị vẹo cổ nghiêng đầu là một tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh và nhỏ không? Đây là một dị tật cơ cổ khiến bé nghiêng cổ về một bên và xoay mặt về phía đối diện. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, vẹo cổ nghiêng đầu có thể gây ra nhiều biến chứng như khó phát triển trí tuệ, xương sọ bất đối xứng, gù lưng, hay hạn chế khả năng vận động. Vậy nguyên nhân và triệu chứng của vẹo cổ nghiêng đầu là gì? Cách điều trị hiệu quả nhất là gì? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Bé bị vẹo cổ nghiêng đầu là bị làm sao?
Vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ là một bệnh lý cơ xương khớp, khiến trẻ có tư thế đầu nghiêng về một bên và xoay ngược lại. Các nhà khoa học, y bác sĩ chỉ ra:
– Nguyên nhân của vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ có thể là do bẩm sinh, do chấn thương, do nhiễm trùng, do u ác tính hoặc do rối loạn thần kinh.
– Triệu chứng của vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ bao gồm đầu nghiêng về một bên, cơ cổ căng thẳng, khó vận động cổ, đau nhức cổ, biến dạng xương sọ và gương mặt. Biểu hiện của vẹo cổ có thể là đầu bé nghiêng về một bên, cổ bé bị cong, khó xoay đầu, khóc khi xoay đầu, có khối u ở cổ hoặc gáy.
– Tần suất của vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ khá phổ biến, ước tính khoảng 0.3 – 2% trẻ em trên thế giới mắc bệnh này. Vẹo cổ thường xuất hiện trong 3 tháng đầu sau sinh.
– Ảnh hưởng của vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ là rất lớn, không chỉ về mặt thẩm mỹ mà còn về mặt chức năng có thể là gây đau đớn, khó chịu, hạn chế vận động, biến dạng xương sọ và gương mặt, rối loạn thị giác và thính giác, suy giảm chức năng não và tăng nguy cơ bị bệnh lý khớp. Bệnh có thể gây ra các biến chứng như gãy xương, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp, rối loạn thị giác, rối loạn nghe và rối loạn tâm lý.
Ở phần tiếp theo của bài viết, tôi sẽ chỉ ra các phương pháp điều trị cho bé bị vẹo cổ nghiêng đầu cũng như giới thiệu các biện pháp chẩn đoán mức độ nguy hiểm của triệu chứng này để cha mẹ phòng ngừa.
Chẩn đoán bé có vẹo cổ nghiêng đầu
Để chẩn đoán tật vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ, bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau:
– Thăm khám trực tiếp: Bác sĩ sẽ kiểm tra vận động cổ của trẻ xem khi trẻ di chuyển đầu thì cơ sternocleidomastoid (SCM) có căng ra không. Cơ SCM là cơ chạy dọc hai bên cổ, kết nối xương hàm dưới với xương đòn và xương ức. Nếu trẻ bị vẹo cổ, cơ SCM bên nghiêng đầu sẽ ngắn hơn và căng hơn so với bên kia.
– Chụp X – quang: Chụp X – quang sẽ giúp thấy rõ cấu trúc xương của bé, đặc biệt là các đốt sống cổ. Nếu trẻ bị hội chứng dính bẩm sinh các đốt sống cổ, chụp X – quang sẽ phát hiện được.
– Chụp siêu âm: Chụp siêu âm sẽ giúp kiểm tra tình trạng của cơ SCM, xem có tổn thương, viêm nhiễm hay u nang không. Nếu trẻ bị rách cơ SCM trong quá trình sinh, chụp siêu âm sẽ thấy được khối u máu ở cổ.
– Chụp MRI: Chụp MRI sẽ giúp đánh giá chi tiết hơn về các mô mềm xung quanh cổ, như dây thần kinh, mạch máu và các khớp. Nếu trẻ bị hội chứng Sandifer, chụp MRI sẽ thấy được các co thắt bất thường của cơ.
Thời điểm thích hợp để chẩn đoán vẹo cổ nghiêng đầu ở trẻ là khi phát hiện được các dấu hiệu sau:
– Trẻ nghiêng đầu sang một bên liên tục và khó xoay sang bên kia.
– Trên cổ xuất hiện một khối u nhỏ, có thể di chuyển khi ấn nhẹ.
– Trẻ có triệu chứng lệch mắt hoặc trào ngược dạ dày thực quản.
– Trẻ có biểu hiện đau khi xoay cổ hoặc khi chạm vào cổ.
Các phương pháp điều trị cho bé bị vẹo cổ nghiêng đầu
Phương pháp điều trị vẹo cổ nghiêng đầu phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân và thời gian xuất hiện của bệnh. Dưới đây là một số biện pháp điều trị thường được áp dụng:
– Chỉnh sửa tư thế: Đây là biện pháp đơn giản nhất và hiệu quả nhất cho những trường hợp vẹo cổ nhẹ hoặc do ngủ sai tư thế. Bệnh nhân cần duy trì tư thế đúng khi ẵm, bú, ngủ, làm việc và sinh hoạt. Nếu cần, có thể sử dụng gối cao hơn hoặc nẹp cổ để giữ đầu thẳng. Ngoài ra, cần tránh các tác nhân kích thích cơ cổ như gió lạnh, nước lạnh, cà phê, thuốc lá…
– Tập luyện vật lý trị liệu: Đây là biện pháp hỗ trợ quan trọng trong việc điều trị vẹo cổ. Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn các bài tập kéo dãn, xoay, nghiêng cổ để giảm căng thẳng và tăng khả năng vận động của cơ cổ. Là phương pháp điều trị chủ yếu cho vẹo cổ bẩm sinh, bằng cách sử dụng các thiết bị hỗ trợ như gối, nệm, đệm để giúp bé giữ đầu thẳng và xoay đầu theo hướng ngược lại với vẹo cổ .
– Massage: Là phương pháp điều trị hỗ trợ cho vẹo cổ bẩm sinh, bằng cách xoa bóp nhẹ nhàng các cơ cổ của bé để giảm căng thẳng và tăng tuần hoàn máu . Có thể sử dụng các loại dầu massage hoặc thuốc xoa bóp để tăng hiệu quả.
– Đeo cổ nẹp: Là phương pháp điều trị cho vẹo cổ do bệnh lý hoặc bộc phát, bằng cách sử dụng một thiết bị định hình để ổn định và hỗ trợ cột sống cổ của bé. Tuy nhiên, không nên sử dụng nẹp cổ quá lâu vì có thể gây teo cơ và làm cho bệnh trầm trọng hơn.
– Thuốc giãn cơ: Thuốc giãn cơ là một loại thuốc được kê đơn để giúp làm giảm co thắt của cơ cổ. Thuốc giãn cơ có thể được uống hoặc tiêm vào cơ. Tuy nhiên, thuốc giãn cơ có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn ngủ, chóng mặt, khô miệng… Do đó, bệnh nhân chỉ nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ và không nên lái xe hoặc làm việc nguy hiểm khi sử dụng thuốc này.
– Tiêm botox: Tiêm botox là một biện pháp điều trị hiệu quả cho những trường hợp vẹo cổ do co thắt. Botox là một loại chất gây liệt tạm thời cho các dây thần kinh ở vùng tiêm. Khi tiêm botox vào cơ cổ bị co thắt, cơ sẽ được giãn ra và đầu sẽ được duy trì ở tư thế thẳng. Hiệu quả của botox thường kéo dài từ 3 đến 6 tháng, sau đó cần tiêm lại nếu cần. Tiêm botox có thể gây ra các biến chứng như đau, sưng, nhiễm trùng, khó nuốt… Do đó, bệnh nhân cần được tiêm bởi các bác sĩ chuyên khoa và theo dõi sát sao sau tiêm.
– Phẫu thuật: Phẫu thuật là biện pháp cuối cùng khi các biện pháp khác không hiệu quả hoặc bệnh nhân không chịu được. Phẫu thuật có thể bao gồm cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ cơ cổ bị co thắt, hoặc chuyển cơ từ vị trí này sang vị trí khác để giảm căng thẳng. Phẫu thuật có thể mang lại hiệu quả lâu dài nhưng cũng có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng, chảy máu, liệt dây thần kinh, teo cơ… Do đó, bệnh nhân cần được tư vấn kỹ lưỡng về các lợi ích và rủi ro của phẫu thuật trước khi quyết định.
Phòng ngừa và chăm sóc bé bị vẹo cổ nghiêng đầu
Cách phòng ngừa và chăm sóc trẻ bị vẹo cổ nghiêng đầu là một vấn đề quan trọng mà bố mẹ cần biết để giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và cân đối. Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi ẵm, bú, ngủ, chơi cho trẻ, những hoạt động kích thích trẻ xoay cổ và nhìn xung quanh, những dấu hiệu cần đưa trẻ đi khám lại.
– Khi ẵm trẻ, bố mẹ nên giữ đầu trẻ thẳng, không nghiêng sang một bên. Nếu trẻ bị vẹo cổ bên phải, có thể ẵm trẻ bên tay trái để kích thích trẻ xoay đầu sang phải. Ngược lại, nếu trẻ bị vẹo cổ bên trái, có thể ẵm trẻ bên tay phải để kích thích trẻ xoay đầu sang trái.
– Khi bú, bố mẹ nên cho trẻ bú xen kẽ hai bên ngực. Nếu trẻ bị vẹo cổ, có thể cho trẻ bú nhiều hơn ở bên ngực đối diện với hướng nghiêng đầu của trẻ. Ví dụ: nếu trẻ nghiêng đầu sang phải, có thể cho trẻ bú nhiều hơn ở ngực trái. Điều này sẽ giúp trẻ xoay cổ và nhìn xung quanh.
– Khi ngủ, bố mẹ nên để gối cho trẻ cao hơn một chút so với bình thường. Điều này sẽ giảm áp lực lên cơ cổ của trẻ và giúp tránh tình trạng cứng cổ. Ngoài ra, có thể xoay đầu của trẻ theo hướng ngược lại với hướng nghiêng đầu của trẻ. Ví dụ: nếu trẻ nghiêng đầu sang phải, có thể xoay đầu của trẻ sang trái khi ngủ.
– Khi chơi, bố mẹ nên tạo ra những hoạt động kích thích trẻ xoay cổ và nhìn xung quanh. Có thể dùng các đồ chơi có âm thanh hoặc ánh sáng để thu hút sự chú ý của trẻ. Có thể treo các đồ chơi ở phía sau hoặc hai bên của giường của trẻ để khuyến khích trẻ xoay đầu theo các hướng khác nhau. Có thể chơi các trò chơi như “bắt mặt”, “bắt tay” hoặc “bắt chân” với trẻ để giúp trẻ vận động cổ và các khớp khác.
Ngoài ra, bố mẹ cũng nên thực hiện các bài tập kéo dãn cơ ức đòn chũm cho trẻ hàng ngày. Có thể làm theo các hướng dẫn của các chuyên gia y tế hoặc xem các video hướng dẫn. Một số bài tập kéo dãn cơ ức đòn chũm cho trẻ là:
– Thụ động kéo cổ: Bố mẹ nắm nhẹ gáy của trẻ và kéo nhẹ cổ của trẻ về phía sau. Giữ tư thế này trong 10 giây rồi thả lỏng. Lặp lại 5 lần.
– Thụ động nghiêng cổ: Bố mẹ nắm nhẹ gáy của trẻ và nghiêng nhẹ cổ của trẻ về phía bên lành. Giữ tư thế này trong 10 giây rồi thả lỏng. Lặp lại 5 lần.
– Thụ động xoay cổ: Bố mẹ nắm nhẹ gáy của trẻ và xoay nhẹ cổ của trẻ về phía bên bệnh. Giữ tư thế này trong 10 giây rồi thả lỏng. Lặp lại 5 lần.
Cuối cùng, bố mẹ nên theo dõi sát sao sức khỏe và phát triển của trẻ. Nếu thấy trẻ có những dấu hiệu sau, nên đưa trẻ đi khám lại:
– Đầu trẻ không thẳng sau 6 tuần tuổi.
– Đầu trẻ vẫn nghiêng sang một bên sau 4 tháng tuổi.
– Đầu trẻ bị biến dạng hoặc mất cân xứng.
– Trẻ có triệu chứng khác như lệch mắt, co giật, khóc quấy, buồn nôn, ói mửa.
Qua nội dung trên có thể thấy phòng ngừa vẹo cổ ở trẻ nhỏ: Bao gồm việc thay đổi tư thế nằm của bé thường xuyên, không để bé nằm quay một hướng lâu, không để bé nằm quay mặt xuống, không để bé nằm trên ghế rung hay ghế ô tô quá lâu, không để bé chơi điện thoại hay máy tính quá lâu. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn chăm sóc trẻ bị vẹo cổ nghiêng đầu hiệu quả hơn.
Bé bị vẹo cổ nghiêng đầu là một tình trạng dị tật cơ cổ ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Nguyên nhân có thể là bẩm sinh, chấn thương, nhiễm trùng hoặc trật khớp. Triệu chứng là cổ nghiêng về một bên, mặt xoay về phía đối diện, khó xoay cổ, chỉ quan sát một bên vai, có khối u hoặc vết sưng ở cổ. Điều trị bao gồm duy trì tư thế đúng, tập luyện kéo dãn cơ cổ, vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật. Cha mẹ nên chú ý quan sát và đưa bé đi khám bác sĩ sớm nếu phát hiện dấu hiệu của vẹo cổ nghiêng đầu để có hướng điều trị phù hợp và kịp thời.
